ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီ (Trinity)

ကညီကျိာ် အတၢ်ကတိၤ "ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီ" မ့ၢ်တၢ်ကတိၤ တဖျၢၣ်လၢ အပာ်ဖျါထီၣ် ခရံာ်ဖိ အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်လၢ အမ့ၢ် ပှၤသၢဂၤ လၢယွၤတဂၤဃီ အပူၤ, ပၢ်, ဖိ, ဒီး သးစီဆှံ န့ၣ်လီၤ. လၢယွၤ တဂၤဃီ အပူၤ ပှၤသၢဂၤ အံၤ လီၤဆီလိာ်အသး န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ဘၣ်တဲန့ၣ်, တဂၤစုာ်စုာ် အန့ဆၢၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ယွၤ, ဘၣ်ဆၣ် တဂၤစုာ်စုာ်န့ၣ် တလီၤဂာ်လိာ် အသးဘၣ်. တဂၤစုာ်စုာ် အိၣ်ဒီး အတၢ်ဘၣ်သး, အတၢ်အဲၣ်တၢ်ကွံ, ဒီးကတိၤ၀ဲ "ယၤ" ဒီး "နၤ" ဖဲအကတိၤ တၢ်အခါ န့ၣ်လီၤ. ပၢ်န့ၣ် တမ့ၢ်တဂၤဃီဒီး ဖိခွါဘၣ်. ဒီးဖိခွါစ့ၢ်ကီး တမ့ၢ်တဂၤဃီဒီး သးစီဆှံကစၢ်ဘၣ်. သးစီဆှံ ကစၢ်စ့ၢ်ကီး တမ့ၢ် တဂၤဃီဒီး ပၢ်ဘၣ်. တဂၤစုာ်စုာ် မ့ၢ်ယွၤ ဘၣ်ဆၣ် ယွၤတအိၣ်သၢဂၤဘၣ်, ယွၤအိၣ်ဒၣ်တဂၤလီၤ. ယွၤတဂၤဃီ အပူၤ န့ၣ် ပှၤအိၣ် လီၤလီၤဆီဆီ သၢဂၤလီၤ. ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီ န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ကတိၤတဖျၢၣ်လၢ အဟဲကဲထီၣ်အသးလၢ ယွၤတဂၤဃီ အပူၤန့ၣ် ပှၤအိၣ်၀ဲဒၣ်သၢဂၤ လၢအမ့ၢ်, ပၢ်, ဖိ, ဒီး သးစီဆှံ န့ၣ်လီၤ.

လၢတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်ဘၣ်ဃး ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီ အပူၤ, တၢ်လၢပကဘၣ် နၢ်ပၢၢ်အီၤန့ၣ် မ့ၢ်၀ဲ, ကစၢ်ယွၤ န့ၣ်အိၣ်၀ဲဒၣ် ထဲတဂၤ န့ၣ်လီၤ (ယရှါယၤ ၄၃း၁၀, ယရှါယၤ ၄၄း၆, ၈). အဃိ တၢ်လၢ ပကဘၣ်ပလီၢ်သးအဒိၣ် ကတၢၢ်န့ၣ်, ပတၢ်စူၢ် တၢ်နာ်ဘၣ်ဃး ယွၤသၢဂၤ တဂၤဃီ န့ၣ် တမ့ၢ်ဒ်သိး ပှၤအဂၤဆိကမိၣ်လၢ ပှၤခရံာ်ဖိ အကစၢ်ယွၤန့ၣ် အိၣ်သၢဂၤ န့ၣ်ဘၣ်. ပှၤလၢအဆိကမိၣ်လၢ ကစၢ်ယွၤအိၣ်သၢဂၤ တဖၣ် တသ့ၣ်ညါ တၢ်ကတိၤ "ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီ" အဂ့ၢ် လီၤတံၢ် လီၤဆဲးဘၣ် အဃိန့ၣ်လီၤ.

ပှၤအိၣ်စ့ၢ်ကီးတနီၤ လၢအစံး ၀ဲ ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီ န့ၣ်လီၤဂာ်ဒ်သိး ဒီး ထံကိၢ်လိၣ်, ထံ, ဒီး ထံသ၀ံန့ၣ်လီၤ. တၢ်အဒိ တခါ အံၤ ပမ့ၢ်ကွၢ်အီၤလီၤ တံၢ်လီၤဆဲး န့ၣ် ခီဖျိ တၢ်ကိၢ်အဃိ ထံကိၢ်လိၣ် ကဲ ထီၣ်ထံ ၀ံ ထံကဲထီၣ်ထံသ၀ံ န့ၣ်လီၤ. လီၤဂာ်ဒ်သိး ဒီး ပၢ်ကစၢ်လၢလံာ်စီဆှံ အလီၢ်လံၤအပူၤန့ၣ် ကဲထီၣ်ဖိကစၢ်လၢလံာ်စီဆှံအသီအပူၤ ဒီး ဖိကစၢ် န့ၣ်ကဲ ထီၣ် သးစီဆှံကစၢ်လၢ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ် အစိၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်ဆိကမိၣ်အ၀ဲန့ၣ် လီၤဂာ်ဒ်သိးဒီး ပှၤ မီၤဒဲလံးစၣ် (Modalism) အတၢ်ထံၣ် ဘၣ်ဃး ယွၤသၢဂၤ တဂၤဃီ န့ၣ်လီၤ.

ပှၤ Modalism တဖၣ် နာ်၀ဲလၢ ကစၢ်ယွၤအိၣ်၀ဲထဲ တဂၤ ဒီး လီၣ်ဖျါထီၣ် အသးဒ် ပှၤသၢဂၤ အသိး လၢ လံာ်စီဆှံ အတၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ အပူၤန့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ယွၤ တဂၤဃီအံၤ လၢလံာ်စီဆှံ အလီၢ်လံၤ အပူၤ အိၣ်ဖျါထီၣ်ဒ် ပၢ်ကစၢ်အသိး, ဒီး လၢလံာ်စီဆှံ အသီအပူၤ အိၣ်ဖျါထီၣ်ဒ် ဖိကစၢ်အသိး, ဒီးလၢပစိၤပဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ဒ်သးစီဆှံကစၢ် အသိးန့ၣ်လီၤ. ယွၤသၢဂၤ တဂၤဃီအံၤ တလီၣ်ဖျါထီၣ်အသး တဘျီဃီဘၣ်, လီၣ်ဖျါထီၣ်အသး တဂၤ၀ံၤမးတဂၤ န့ၣ်လီၤ. အစိၤအဆၢ ကတီၢ်ခဲအံၤ ပှၤလၢအနာ်တၢ်အံၤ တဖၣ်မ့ၢ် United Pentecostal ဒီး United Apostolic အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ် တဖၣ်န့ၣ်လီၤ.

ပှၤအဂၤ တနီၤ နာ်၀ဲလၢ ကစၢ်ယွၤန့ၣ်အိၣ်၀ဲထဲတဂၤလၢ အမ့ၢ်ပၢ်ကစၢ်န့ၣ်လီၤ. ဖိကစၢ်န့ၣ် ဘၣ်တၢ်တ့လီၤအီၤလၢ ပၢ် ကစၢ် ဒီးမ့ၢ်တၢ်ဘၣ်တ့ခဲလၢာ် အဖိ၀ဲၢ်ကိန့ၣ်လီၤ. သးစီဆှံကစၢ်န့ၣ်ဘၣ်တၢ် ဒုးကဲထီၣ်အီၤလၢ ဖိကစၢ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤလၢ အဟ့ၣ်ထီၣ်တၢ်ထံၣ်အ၀ဲအံၤ မ့ၢ် အါရံၤယၢး (Arius) လၢအအိၣ်မူလၢ ခ.န ၂၅၀ နံၣ် တုၤ ခ.န ၃၃၆ နံၣ် န့ၣ်လီၤ. အစိၤဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ ယဟိ၀ၤ ပှၤအုၣ်သး ကရၢတဖၣ် ပိာ်ထွဲ တၢ်နာ်အ၀ဲအံၤ အခံန့ၣ်လီၤ.

ဘၣ်ဆၣ် ပနာ်လၢ ယွၤသၢဂၤ တဂၤဃီ လၢအမ့ၢ် ပၢ်, ဖိ, ဒီး သးစီဆှံ အံၤ အိၣ်တ့ၢ်လံ၀ဲ လၢပျၢၤလၢကစၢၤ တချုး ဟီၣ်ခိၣ် ဘၣ်တၢ်တ့လီၤအီၤ ဒံးဘၣ်ဒၣ်လဲာ်န့ၣ်လီၤ.

လံာ်စီဆှံအဆၢလၢအဒုးနဲၣ်ဖျါထီၣ် ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီ

လံာ်စီဆှံအလီၢ်လံၤ
၁ မိၤရှ့ ၁း၁-၃, "လၢထံးလၢသီန့ၣ် ယွၤတ့လီၤမူခိၣ်ဒီးဟီၣ်ခိၣ်လီၤ. ဒီးဟီၣ်ခိၣ်န့ၣ်အိၣ်သယုၢ်, ဒီးအိၣ်ကလီလီၤ. ဒီးတၢ်ခံးအိၣ်ဝဲလၢတၢ်ယိာ်အထံဖံးခိၣ်, ဒီးယွၤအသးဟုဝဲ လၢထံဖံးခိၣ်,  ဒီးယွၤစံးဝဲဒၣ်, တၢ်ကပီၤမ်အကဲထီၣ် တက့ၢ်, ဒီးတၢ်ကပီၤကဲထီၣ်ဝဲလီၤ." (ယွၤအသးဖဲအံၤမ့ၢ် သးစီဆှံ, ဒီး တၢ်ကလုၢ်မ့ၢ် ဖိကစၢ်, ၀ံသးစူၤ ကွၢ်ယိၤဟၣ် ၁း၁-၃ ဒီး အဆၢဖိ ၁၄ တက့ၢ်).

၁ မိၤရှ့ ၁း၂၆, "ဒီးယွၤစံးဝဲဒၣ်, မ်ပတ့လီၤ ပှၤကညီဒ်ပဂီၤဒၣ်ပဝဲအသိး, ဒ်ပကစၢ်ဒၣ်ပဝဲအသိးတက့ၢ်. ဒီမ်အပၢဒ့ၣ်ဧိၤညၣ်ဧိၤလၢပီၣ်လဲၣ်ပူၤ, ဒီးထိၣ်ဧိၤလံၣ်ဧိၤလၢတၢ်ဖးဖီ,ဒီးဆၣ်ဧိၤကီၢ်ဧိၤ, ဒီးဟီၣ်ခိၣ်ဒီဘ့ၣ်ညါ, ဒီးကယဲၢ်တၢ် အစွါအစွဲလၢအစွါလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢတက့ၢ်." (ဖဲအံၤ "မ်ပ" အဃိ ပဘၣ်သ့ၣ်ညါလၢ တမ့ၢ်တဂၤဘၣ်).

၁ မိၤရှ့ ၁၁း၆-၇, "ဒီးယွၤစံးဝဲဒၣ်, ကွၢ်ကွၢ်, ပှၤကညီမ့ၢ်ပှၤတကလုာ်ဃီ, ဒီးအကလုၢ်မ့ၢ်တမံၤဃီခဲလၢာ်အဃိဒီး,မၤထီၣ်တၢ်အံၤလီၤ. ဒီးခဲကနံၣ်အံၤကယဲၢ်တၢ်လၢအ ကူၣ်မၤန့ၣ် တၢ်တတြီဘၣ်အီၤနီတမံၤဘၣ်. ဟဲမီၣ်,လဲၤလီၤသကိး, ဒီးမၤသဘံၣ်ဘုၣ်အကလုၢ်, ဒ်သိးအနၢ်သုတပၢၢ်လိာ်အကလုၢ်န့ၣ်တက့ၢ်." (ဖဲအံၤ "ဟဲမီၣ်, လဲၤလီၤသကိး" စ့ၢ်ကီး ပဘၣ် သ့ၣ်ညါလၢ တမ့ၢ်တဂၤဘၣ်).

၁ ရှမူၤအ့လး ၁၆း၁၃, "ဒီးစီၤၡမူၤအ့လးဟံးန့ၢ်နၢၤအိၣ်ဒီးသိတကျီၣ်, ဒီးဖှူအီၤလၢအဒီပုၢ်ဝဲၢ်အကျါလီၤ. ဒီးယွၤအသးလီၤဘၣ်လၢစီၤဒၤဝံးအလိၤလၢမုၢ်တနံၤန့ၣ်လံၤလံၤလီၤ. ဒီးစီၤၡမူၤအ့လးဂဲၤဆၢထၢၣ်, ဒီးလဲၤထီၣ်ဝဲဆူရၤမါလီၤ." ("ယွၤအသး" ဖဲအံၤ မ့ၢ်သးစီဆှံ လီၤ).

ဒၤနံၤယ့လး ၇း၁၃-၁၄, "ဒီးယကွၢ်ဒံးတၢ်လၢ တၢ်ထံၣ်တၢ်လၢညါခီလၢမုၢ်နၤအဖၢမုၢ်, ဒီးကွၢ်ကွၢ်, တၢ်မၤအသးဒ်ပှၤကညီဖိခွါတဂၤအသိးန့ၣ်ဟဲဝဲဒီးမူခိၣ်အတၢ်အၢၣ်, ဒီးသုးဘူးအသးဆူတၢ်အိၣ်လၢကစၢၤကစၢၤ လၢပျၢၤလံၤလံၤတဂၤအအိၣ်,ဒီးတၢ်ဆှၢထီၣ်အီၤဘူးဒီးအမဲာ်ညါလီၤ.  ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤလၢတၢ်ပၢတၢ်အလီၢ်, ဒီးတၢ်လၤကပီၤ, ဒီးတၢ်အဘီအမုၢ်ဒ်သိးကယဲၢ်ပှၤဂီၢ်မုၢ်တဖၣ်, ပှၤကလုာ်တဖၣ်, ဒီးပှၤကတိၤတၢ် အကျိာ်အကလုာ်ကလုာ်ခဲလၢာ်ကမၤအတၢ်လီၤ. အပၢတၢ်အလီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ပၢအလီၢ်အထူအယိာ်လၢအတလၢာ်ကွံာ်ဘၣ်, ဒီးအဘီအမုၢ်တတုၤဘၣ်လၢတၢ်ဟးဂီၤဘၣ်." ("ပှၤကညီဖိခွါ" မ့ၢ်ကစၢ်ခရံာ်လီၤ).

လံာ်စီဆှံအသီ
မၢ်ကူး ၁း၁၀-၁၁, " ဒီးဟဲ က့ၤထီၣ်လၢထံကျါတကီၢ်ခါ, ဒီးထံၣ်ဝဲလၢမူခိၣ်သ့ၣ် ဖးအသး, ဒီးသးန့ၣ်, မၤသးဒ်ထိၣ်လွံၢ်အသိး,ဟဲလီၤ လၢအလိၤလီၤ. ဒီးတၢ်ကလုၢ် သီၣ်လီၤလၢမူခိၣ်ဒီး စံးဝဲဒၣ်, နဲဒၣ်အံၤနမ့ၢ်ယဖိခွါလၢယအဲၣ်, ဘၣ်ယသး လၢနၤလီၤ. ဒီးသးန့ၣ်မၢဆူၣ်အီၤဆူပှၢ်မုၢ်ကနၢတကီၢ်ခါလီၤ."

မးသဲ ၂၈း၁၈-၁၉, "ဒီးယ့ၣ်ရှူးဟဲဃီၤ, ဒီးကတိၤတၢ်ဒီးအီၤ, ဒီးစံးဝဲဒၣ်, တၢ်ဟ့ၣ်လီၤလံယၤလၢ ကယဲၢ်တၢ်စိတၢ်ကမီၤလၢ မူ ခိၣ်, ဒီးလၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢလီၤ.-မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး, လဲၤဒုး ကဲထီၣ်ပှၤကလုာ်တဖၣ်ခဲလၢာ်လၢ ယပျဲၢ်ယဘီၣ် တက့ၢ်. ဒီးဘျၢအီၤလၢပၢ်, ဒီးသးစီဆှံအမံၤအပူၤ တက့ၢ်.-ဒီးသိၣ်လိသီလိအီၤ, ဒ်သိးအကတိၢ်န့ၢ်က ယဲၢ်တၢ်လၢယမၤ လိာ်တ့ၢ်သုခဲလၢာ်တက့ၢ်. ဒီးကွၢ် ကွၢ်, ယအိၣ်ဒီးသုကိးမုၢ်နံၤမုၢ်နၤဒဲးတုၤ တၢ်အစိၤက တၢၢ်လီၤ.အၤမ့ၣ်."

ယိၤဟၣ် ၁၀း၃၀, "ယဲဒၣ်ဒီးယပၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်တၢ်တမံၤဃီလီၤ."

ယိၤဟၣ် ၁၆း၁၃-၁၅, " မ့မ့ၢ်သးလၢအဘၣ်ဃးဒီးတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီန့ၣ်, တုၤအဟဲဝဲဒီး, ကဆှၢသုဆူတၢ် မ့ၢ်တၢ်တီခဲလၢာ်အပူၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တကတိၤဘၣ်လၢအဂ့ၢ်ဒၣ်ဝဲဘၣ်. မ့မ့ၢ်ဖဲဒၣ်အနၢ်ဟူတၢ်ဒီး, ကကတိၤဝဲဒီးကစံၣ်တဲၤတဲလီၤသု တၢ်လၢအကဟဲတ ဖၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲဒၣ်ကမၤဖျါ ထီၣ်ယလၤယကပီၤလီၤ. အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, ကဟံးန့ၢ်တၢ်ဘၣ်ဃးဒီးယၤ, ဒီးကစံၣ်တဲၤ တဲလီၤသုလီၤ. ကယဲၢ်ပၢ်အတၢ်တမံၤလၢ်လၢ်န့ၣ်, မ့ၢ်ယတၢ်လီၤ. မ်ဒ်န့ၣ်ဒီး, ယစံးဘၣ်တဲဘၣ် သုလၢအကဟံး န့ၢ်ယတၢ်ဒီး ယကစံၣ်တဲၤတဲလီၤသုလီၤ."

၁ ကရံၣ်သူး ၁၂း၄-၆, "ဒီးတၢ်ဟ့ၣ်န့ၣ်အိၣ်လီၤဆီအါမံၤဘၣ်ဆၣ်ဒီး, သးန့ၣ် မ့ၢ်တဂၤဃီလီၤ. ဒီးတၢ်အခ့အပှၤအတၢ်မၤအိၣ်လီၤ ဆီအါမံၤဘၣ်ဆၣ်ဒီး, ကစၢ်မ့ၢ်တဂၤဃီလီၤ. ဒီးတၢ်ဖံးတၢ်မၤအိၣ်လီၤဆီအါမံၤဘၣ်ဆၣ်ဒီး, ယွၤလၢအမၤ တၢ်ခဲလၢာ်လၢပှၤခဲလၢာ်အပူၤ, မ့ၢ်တဂၤဃီလီၤ." (ဖဲအံၤ 'သး' မ့ၢ် သးစီဆှံ, 'ကစၢ်' မ့ၢ် ဖိကစၢ်, ဒီး 'ယွၤ' မ့ၢ် ပၢ်ကစၢ် န့ၣ်လီၤ.)

အ့းဖ့းစူး ၄း၄-၆, "နီၢ်တဂၤဃီ,ဒီးသးတဖျၢၣ်ဃီ, ဒ်တၢ်ကိးက့ၤသုလၢတၢ်မုၢ်လၢ်တမံၤဃီလၢ သုတၢ်ကိးအပူၤအသိးန့ၣ်လီၤ.  ကစၢ်တဂၤဃီ,တၢ်နာ် တမံၤဃီ, တၢ်ဒိးဘျၢ*တမံၤဃီ, ယွၤတဂၤဃီဒီးတၢ်ခဲလၢာ်အပၢ်, လၢအအိၣ်ဝဲလၢတၢ်ခဲလၢာ်အဖီခိၣ်,ဒီးအိၣ်ဝဲလၢတၢ်ကိးပူၤဒဲး, ဒီးအိၣ်ဝဲလၢတၢ်ခဲလၢာ်အပူၤတဂၤ လီၤ."

၁ ပ့းတရူး ၁း၂, "ပှၤဘၣ်တၢ်ဃုထၢအီၤဒ်ပၢ်ယွၤအတၢ်သ့ၣ်ညါပာ်အသိး,လၢသးအတၢ်မၤစီဆှံအပူၤ, လၢအကစူၢ်တၢ်ဒီးဒိးဖှံအသးလၢယ့ၣ်ရှူးခရံာ်အသွံၣ်န့ၣ်, မ်တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်,ဒီးတၢ်ဃူတၢ်ဖိးအါထီၣ်ဒီးသုတက့ၢ်."

၂ ကရံၣ်သူး ၁၃း၁၄, "ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ် အဘျုးအဖှိၣ်, ဒီးယွၤအတၢ်အဲၣ် တၢ်ကွံ, ဒီးသးစီဆှံ အတၢ်ရ့လိာ်န့ၣ်, မ်အ အိၣ်ဒီးသု ခဲလၢာ် တက့ၢ်. အၤမ့ၣ်."