ပှၤမုၢ်နွံနံၤကရၢဖိအဂ့ၢ် (Seventh-Day Adventism)

William Miller

ကရၢအံၤ အတၢ်ဟူးတၢ်ဂဲၤ စးထီၣ်အသးလၢ ခ.န. ၁၀၀၀-၁၉၀၀ အဖးဖီ ဖဲတၢ်သးဆူၣ်သးဂဲၤ အါဝဲလၢ တၢ်ကဃုနၢ်ပၢၢ် အါထီၣ်လံာ်စီဆှံ, လီၤဆီဒၣ်တၢ် လံာ်ဒၤနံးယ့လး, ဒ်သိး တၢ်ကထံၣ်န့ၢ် ခရံာ်ကဟဲက့ၤ ခံဘျီတဘျီ အဆၢကတီၢ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. လီၤဆီဒၣ်တၢ် ပှၤသးပှၢ်လၢပကျါတဖၣ် ကသ့ၣ်နီၣ်ဝဲလၢ ဖဲ ၁၉၂၅ နံၣ်ဒီး ၁၉၃၅ နံၣ် အဘၢၣ်စၢၤ န့ၣ် တၢ်ဂဲၤပျုၢ်ဂဲၤဆှးအါဝဲလၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤ ဒီး ယဟိဝၤ အပှၤအုၣ်အသးတဖၣ် စ့ၢ်ကီး ပၣ်စ့ၢ်ကီးဝဲန့ၣ်လီၤ.


ပှၤလၢ အဂဲၤပျုၢ် အါကတၢၢ်လၢ တၢ်ဂ့ၢ်အံၤလၢ ကီၢ်အမဲရကၤန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ William Miller န့ၣ်လီၤ. William Miller မ့ၢ် ပှၤဘျၢထံခရံာ်ဖိတဂၤလၢ အအိၣ်ဖျဲၣ်ထီၣ်လၢဝ့ၢ် Pittsfield ကီၢ်အမဲရကၤလၢ ၁၇၈၂ နံၣ်ဒီး မၤလိဘၣ်တၢ်လၢ Low Hampton လၢ New York State အပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ် ပှၤထူ စံာ်ဖိတဂၤလၢ အမၤလိလံာ်စီဆှံလၢ တၢ်သးဆူၣ်ဖးဒိၣ်အပူၤ, ဘၣ်ဆၣ် တအိၣ်ဒီး တၢ်သ့ၣ်ညါ တၢ်ဘၣ်ထွဲ ဒီး တၢ်စံၣ်စိၤတဲစိၤ ဒီး သးလၢအသ့နီၤဖးပဲာ်ဖးတၢ် ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲဒွးဝဲလၢ ခရံာ်ကဟဲ က့ၤလၢ လါအီးကထိဘၢၣ် ၂၂ သီ, ၁၈၄၄ နံၣ်ဒီး တၢ်တမၤအသးနီတမံၤဘၣ်ဒီး အဝဲအသး ဟးဂီၤကွံာ်ဝဲန့ၣ်လီၤ. ဒီး လၢခံ အဝဲအၢၣ်လီၤ အတၢ်ကမၣ်န့ၣ်လီၤ.

 William Miller အစိၤကတၢၢ်ကွံာ်အလီၢ်ခံ Mrs. Ellen White ဒိၣ်စိက့ၤ လၢအဝဲအလီၢ်ဒီး အဝဲစံးလီၤ အသးလၢ အမ့ၢ်ဝံမုၣ်တဂၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲစံးဝဲဒၣ်လၢ ခရံာ်ဟဲက့ၤတ့ၢ်လံလၢ ၁၈၄၄ နံၣ်, ဘၣ်ဆၣ် တမ့ၢ်ဆူ ဟီၣ်ခိၣ်ချၢဘၣ်. မ့မ့ၢ် အဝဲဟဲက့ၤဆူ တၢ်အလီၢ်စီဆှံ Heavenly Sanctuary လၢကစးထီၣ် အတၢ်ဃုသ့ၣ်ညါ တၢ်လၢ တၢ်စံၣ်ညီၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အါန့ၢ်အန့ၣ် Mrs. White ထံၣ်ဝဲလၢ အတၢ်ထံၣ် လၢညါခီတဖၣ်အပူၤ လၢကစၢ်ယွၤ အသးတမုာ်လၢ ခရံာ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖၣ် ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်လၢ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤ ဒီး တမ့ၢ်လၢမုၢ်နွံနံၤအဃိဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲအတၢ်ထံၣ်တဖၣ် ဘၣ်တၢ်စဲကျံးရၤလီၤအီၤလၢ လံာ်တဘျုးဘ့ၣ် အပူၤန့ၣ်လီၤ.

Mrs. Ellen White

ပှၤမုၢ်နွံနံၤဖိလၢ ပစိၤဒီး ပဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ တူၢ်လိာ် Mrs. White အတၢ်ကွဲး တဖၣ် အံၤ ဆံးအါဆံးအါ လဲၣ်န့ၣ် ပသ့ၣ်ညါအီၤတသ့ညီညီဘၣ်. လၢအဝဲသ့ၣ်အလံာ် Question on Doctrine တၢ်သံကွၢ်တဖၣ် လၢ တၢ်စူၢ်တၢ်နာ်အဂ့ၢ်အကျိၤအပူၤ အဝဲသ့ၣ်စံးဝဲလၢ Mrs. White အတၢ်ကွဲးတဖၣ်န့ၣ် တၢ်ပာ်အီၤ တတီၤဃီဒီး လံာ်စီဆှံ တသ့ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ် လီၤပလိာ်ဒီး လံာ်စီဆှံအဆၢကတီၢ် ပှၤတနီၤနီၤ အတၢ် ကတိၤလၢဝံအကျိာ် လၢအတပၣ်လၢ လံာ်စီဆှံ အပူၤတဖၣ်န့ၣ်လီၤ. ပှၤမုၢ်နွံနံၤဖိတဖၣ် တညိကွံာ် Mrs. White အတၢ်ထံၣ်ဒီး အတၢ်နာ်တဖၣ်ဘၣ်. ဘၣ်ဆၣ်ဒီး တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ ကဲထီၣ်တၢ်ဘၣ်ဒုၣ် ဒွဲၣ်စံးအၢလၢ ပှၤခရံာ်ဖိတဖၣ်အမဲာ်ညါဒီး အဝဲသ့ၣ် ဘၣ်တူၢ်တၢ်ဝဲအံၤ ကီကီခဲခဲန့ၣ်လီၤ.

ပှၤမုၢ်နွံနံၤကရၢဖိတဖၣ်အတၢ်နာ်  

အဝဲသ့ၣ်အတၢ်နာ်တနီၤလၢ တလီၤဆီဒီး ပဝဲဘျၢထံခရံာ်ဖိတဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲ တၢ်နာ်ယွၤသၢဂၤတဂၤဃီ, ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူး မ့ၢ်ယွၤဒီးပှၤကညီစ့ၢ်ကီး, အတၢ်တူၢ်သံအသးလၢ ထူၣ်စုညါအလိၤလၢ ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိ အတၢ်ဒဲးဘးကဘၣ် တၢ်ပျၢ်အီၤအဂီၢ်, အတၢ်ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤလၢ နီၢ်ခိနီၢ်ခီဒီး အတၢ်က့ၤထီၣ် ဆူ မူခိၣ်လၢ နီၢ်ခိနီၢ်ခီန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ထုးထီၣ် လံာ်စီဆှံအခီပညီ တတီၤတီၤန့ၣ် လီၤဆီဝဲဒီး ကြၢးဘၣ်တၢ်ကွၢ်ဆိကမိၣ်အီၤ န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ပာ်ဒိၣ် မုၢ်နွံနံၤဒီး တမ့ၢ်ဘၣ် မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤ တခါအံၤန့ၣ် ကဲထီၣ်တၢ်မၤလီၤဖးတၢ်လၢ ခရံာ်အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပူၤ လီၤဆီဒၣ်တၢ် လၢ ဒူသဝီ တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်လၢခိ တဖၣ်လၢ အဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်လၢ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤတဖၣ် အကျါန့ၣ်လီၤ. ကရၢကရူၢ်အဂၤ အိၣ်ဒံးဝဲတနီၤဒံး ဒ်အမ့ၢ်သရၣ် Amstrong အလံာ် World of Tomorrow တဖၣ် စ့ၢ်ကီး ပာ်ဒိၣ်ဒီး ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်လၢ မုၢ်နွံနံၤန့ၣ်လီၤ.

 ပဝဲပှၤဘျၢထံခရံာ်ဖိ အတၢ်နာ်န့ၣ် မ့ၢ်ဝဲလၢ လံာ်စီဆှံအသီတကတြူၢ် အဆၢကတီၢ်န့ၣ် ပှၤခရံာ်ဖိ တဖၣ် ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်လၢ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤ, လၢတၢ်သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤ ခရံာ်အတၢ်ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ် က့ၤအဂီၢ်, ဒီး တစဲးဘၣ်တစဲးန့ၣ် တၢ်ဆိကတီၢ်ကွံာ် တၢ်ပာ်ဒိၣ်ဒီး ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်လၢ မုၢ်နွံနံၤ (ပှၤယူဒၤဖိ အမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤ) န့ၣ်လီၤ. တၢ်တိၢ်န့ၢ် မုၢ်နွံနံၤ အအိၣ်ဘှံးနံၤအံၤ မ့ၢ်ဒၣ်ထဲလၢ ပှၤယူဒၤ ဖိအဂီၢ်ဧိၤန့ၣ်လီၤ. (ကွၢ် ၂ မိၤ. ၃၁း၁၃, ၁၇). မ့မ့ၢ် ပဝဲပှၤခရံာ်ဖိ မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပတမ့ၢ် ပှၤအံၣ်စရ့လးဖိ, ပှၤယူဒၤဖိ မ့ၢ်ဂ့ၤန့ၣ်ဘၣ်.

 ပကွၢ်ကဒါက့ၤ ပလံာ်စီဆှံဒီး တၢ်အုၣ်အသး အိၣ်လၢလၢပှဲၤပှဲၤလၢ ပှၤခရံာ်ဖိလၢပျၢၤတဖၣ် ပာ်ဒိၣ်ဒၣ် မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤ (မ့တမ့ၢ် ကစၢ်အမုၢ်နံၤ - The Lord’s Day) န့ၣ်လီၤ. လံာ်မၤတၢ် ၂ဝးရ စံးဝဲ, “ဒီးနွံ နံၤအကျါမုၢ်ခီၣ်ထံးန့ၣ်, ပအိၣ်ဖှိၣ်ရိဖှိၣ်ဒ်သိး ပကစိၢ်ဘျဲးကိၣ်”န့ၣ်လီၤ. ၁ ကရံၣ်. ၁၆း၂ စံးဝဲ, “ဒီးနွံနံၤ အကျါမုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤန့ၣ်, မ်ပှၤပာ်ဖှိၣ် ပာ်တၢ်လၢ တၢ်ပာ်ဖှိၣ်အလီၢ်”န့ၣ်လီၤ. လၢလံာ်လီၣ်ဖျါ ၁း၁၀ န့ၣ်, စီၤယိၤဟၣ်စံးဝဲ, “ယအိၣ်လၢ သးအပူၤ လၢကစၢ်အမုၢ်တနံၤ” န့ၣ်လီၤ.

 ပကွၢ်ကဒါက့ၤစ့ၢ်ကီး တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပၢ်သးပှၢ် လၢပျၢၤတဖၣ် အတၢ်ကွဲးဒီး, မၤဂၢၢ်မၤကျၢၤစ့ၢ်ကီး ဒၣ် ပတၢ်ပာ်ဒိၣ် ဒီး ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်လၢ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤ, မ့တမ့ၢ် ကစၢ်အမုၢ်နံၤန့ၣ်လီၤ. Ignatius အလံာ် Letter to the Magnesians အဆၢဒိၣ် ၉း၁ န့ၣ်စံးဝဲ, “ပှၤခရံာ်ဖိတဖၣ် တပာ်ဒိၣ် မုၢ်အိၣ်ဘှံး နံၤလၢၤဘၣ်, မ့မ့ၢ်တခီ ကတဲာ်ကတီၤက့ၤ အတၢ်အိၣ်မူဒီး ပိာ်ထွဲက့ၤ ကစၢ်အမုၢ်နံၤ လၢတၢ်ဂဲၤ ထၢၣ်ဃုာ်ဒီး ခရံာ်န့ၣ်လီၤ.” (Christians are no longer observing Sabbaths, but fashioning their lives after the Lord’s Day on which our life also rose through him.)
လၢ စီၤဘၤနါဘၤအလံာ်ကွဲး Epistle of Barnabas အဆၢဒိၣ် ၁၅း၉ အပူၤ စ့ၢ်ကီးစံးဝဲ, “တူၢ်လိာ် မုၢ်ဃိးနံၤတနံၤလၢ တၢ်သးခုအပူၤလၢအမ့ၢ် မုၢ်နံၤလၢယ့ၣ်ရှူး မၤနၢၤတၢ်သံဒီး ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ် က့ၤန့ၣ်လီၤ.” “Keeping the eighth day with joyfulness, the day on which Jesus rose from the death.” ဒ်န့ၣ်အသိး Justin Martyr စ့ၢ်ကီး ဖဲ ခ.န. ၁၀၀-၂၀၀ အဖးဖီန့ၣ် ကွဲးတၢ်ဖဲ Apology ၁း၆၇ ဒီးစံးဝဲ, “But Sunday is the day on which we all hold a common assembly because it is the first day of the week on which God made the world.” (Sunday - မုၢ်နံၤဒိၣ်, မ့တမ့ၢ် ကစၢ်အမုၢ်နံၤ) မ့ၢ်မုၢ်နံၤတနံၤလၢ ပဝဲခဲလၢာ်ပဟံးဃာ်ဒီး ပာ်ဖှိၣ်ပသးဒ်သိးသိး, မ့ၢ်လၢအမ့ၢ် မုၢ်ခီၣ်ထံး အနံၤလၢ ကစၢ်ယွၤဒုးကဲထီၣ်ဟီၣ်ခိၣ် န့ၣ်လီၤ. သတးဒီး ပှၤခရံာ်ဖိလၢ လံာ်စီဆှံအသီတက တြူၢ် အဆၢကတီၢ်တဖၣ် စးထီၣ်ပာ်ဒိၣ် ဒီး ဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်လၢ Sunday လၢ ခ.န. ၁၀၀-၂၀၀ အဖးဖီ လံၤလံၤန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ကီၣ်ကးလၢလီၤဒံၤကံ Council of Laodicea လဲလိာ်က့ၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ် ဘါအမုၢ်နံၤလၢ မုၢ်နွံနံၤဆူ Sunday မုၢ်ခီၣ်ထံးနံၤ ဖဲဒၣ်လၢ ခ.န. ၃၆၄ န့ၣ်လီၤ.

 ညီနုၢ် ပှၤမုၢ်နွံနံၤဖိတဖၣ် စံးဝဲ ကစၢ်ယ့ၣ်ရှူးခရံာ်ဒၣ်လဲာ် ပာ်ဒိၣ်ပှၤယူဒၤဖိ အမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအံၤ မ့ၢ်ဒၣ်လၢ တချုး ဒံးလၢ အဝဲတူၢ်သံအသးဒီး ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤ ဒံးဘၣ်အခါ န့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး စီၤပီလူး ဒီး ပှၤဂၤတဖၣ်လဲၤဆူ ဘူၣ်ဘျီၣ် ပူၤလၢ မုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤန့ၣ် တမ့ၢ်လၢ အဝဲသ့ၣ် ကလဲၤဘူၣ်တၢ်ဘါတၢ်အဂီၢ်ဘၣ်. မ့မ့ၢ် ကဟံးန့ၢ်တၢ်ခွဲး တၢ်ယာ်ဖဲ ပှၤယူဒၤဖိတဖၣ် ဘူၣ်တၢ် ဘါတၢ်အခါ လၢအဝဲသ့ၣ် ကစံၣ်တဲၤတဲလီၤ ခရံာ် အတၢ်သးခုကစီၣ် အဂီၢ်တခီန့ၣ်လီၤ. ပှၤမုၢ်နွံနံၤဖိ တဖၣ် အတၢ်ဂ့ၢ်လိာ်အဆူၣ်ကတၢၢ်တဘီ န့ၣ် တၢ်မၤလိာ်အဘီဆံဆဲၣ်န့ၣ် ပမ့ၢ်တိၢ်န့ၢ်အီၤဒီး မၤထွဲ အီၤဒီး လွံၢ် ထံၣ်တထံၣ်လၢအစံးဝဲ, “သ့ၣ်နီၣ်ထီၣ် မုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤအနံၤလၢ နကပာ်စီဆှံအီၤအဂီၢ် န့ၣ်တက့ၢ်.” န့ၣ် တကြၢး ပလဲလိာ်အီၤဘၣ်ဒီး ပကြၢး တိၢ်န့ၢ်ဒီး မၤထွဲ အီၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် အဝဲအံၤ စ့ၢ်ကီး ပမ့ၢ်ကွၢ် က့ၤလၢ လံာ်စီဆှံအသီတကတြူၢ် အပူၤဒီး ယ့ၣ်ရှူးယၢၤ ထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤလိာ်ဆံဆဲၣ်ဘီ အကျါ တနီၤလၢ ပှၤထူးပှၤတီၤသးစၢ် တဂၤအဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤလိာ် လွံၢ် ထံၣ်တထံၣ်န့ၣ် တပၣ်ဘၣ် လီၤ (မၢ်ကူး ၁ဝး၁၉). ဒ်န့ၣ်အသိး စီၤပီလူး အတၢ်ကွဲး လၢ ရိမ့ၤ ၁၃း၈-၁၀ အပူၤစ့ၢ်ကီး ယၢၤထီၣ်ဝဲ တၢ်မၤလိာ် ဆံဆဲၣ်ထံၣ်အကျါ တနီၤလၢ ပှၤရိမ့ၤဖိတဖၣ်အဂီၢ်ဘၣ်ဆၣ် တၢ်မၤလိာ်လွံၢ် ထံၣ်တထံၣ် န့ၣ် တပၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်. အါန့ၢ်အဝဲအံၤန့ၣ် လၢစီၤပီလူး အတၢ်ကွဲး န့ၢ် ပှၤကလီးစဲ ဖိတဖၣ်ဖဲ (ကလီး. ၂း၁၆-၁၇) အပူၤန့ၣ်စံးဝဲ, “မၤသးဒ်န့ၣ်ဒီး လၢတၢ်အီၣ်မ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်အီမ့ၢ်ဂ့ၤ, တၢ်မၤဘူၣ်အနံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, လါထီၣ်သီအနံၤမ့ၢ်ဂ့ၤ, အိၣ်ဘှံးနံၤမ့ၢ်ဂ့ၤအဃိ, မ်ပှၤသုတစံၣ်ညီၣ်သုလၢ အဂ့ၢ်အကျိၤနီတဂၤတဂ့ၤ. တၢ်န့ၣ်တဖၣ် မ့ၢ်တၢ်ဆူညါ တဖၣ်အကဒုလီၤ. မ့မ့ၢ် အမိၢ်ပှၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ခရံာ်လီၤ.” အဝဲအံၤ အခီပညီ မ့ၢ်သ့ဒၣ်ထဲတမံၤဧိၤလၢ ပှၤခရံာ်ဖိ အလံာ်နံၣ်လံာ်လါအပူၤန့ၣ် တၢ်ပာ်ဒိၣ် ပှၤယူဒၤဖိ အမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤ တမ့ၢ်လၢ တၢ်လၢပှၤခရံာ်ဖိ မၤထွဲအီၤလၢၤဘၣ် န့ၣ်လီၤ.

 မုၢ်မဆါတနံၤအံၤ ပှၤခရံာ်ဖိတဖၣ် တဘၣ်တၢ်ပၢအီၤလၢ တၢ်အၢၣ်လီအီလီၤ အလီၢ်လံၤလၢ အအိၣ်ဃုာ်ဒီး တၢ်သိၣ်တၢ်သီ တဖၣ်န့ၣ်ဘၣ်. (ကွၢ် ရိမ့ၤ ရး၆). မ့မ့ၢ်တခီ ဘၣ်တၢ်ပၢအီၤလၢ တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီလၢအမ့ၢ် တၢ်ဘျုးတၢ်ဖှိၣ်, တၢ်သးကညီၤလၢ ခရံာ်အပူၤန့ၣ်လီၤ. (ကွၢ် ကလၤ. ၃း၂၄, ၂၅, ရိမ့ၤ. ၆း၁၄-၁၅). လၢလံာ်စီဆှံ အသီတကတြူၢ်အပူၤအံၤ, တၢ်ယၢၤထီၣ် ကဒါက့ၤ တၢ်မၤလိာ်ဆံဆဲၣ်ထံၣ်အံၤ တထံၣ်ဘၣ်တထံၣ်ဒီး မၤလဲၢ်ထီၣ်အီၤသနာ်က့, တၢ်မၤလိာ် လွံၢ်ထံၣ်တထံၣ်လၢ အဘၣ်ဃးဒီး မုၢ်နွံနံၤ မုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤအံၤ တဘၣ်တၢ်ယၢၤထီၣ်က့ၤအီၤ နီတပူၤ လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ခရံာ် ဒီး တၢ်မၢဖိတဖၣ် မ့ၢ်သးအိၣ်သိၣ်လိပှၤလၢ ပကဘၣ်ပာ်ဒိၣ်မုၢ်နွံနံၤ မုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤအံၤဒီး ကတဲဖျါ မးဝဲ သပှၢ်ကတၢၢ် လၢပမ့ၢ် တပာ်ဒိၣ်အီၤဒီး ပကကဲထီၣ် ပှၤခရံာ်ဖိ တသ့ဘၣ်န့ၣ်သၢၣ်.

ဘၣ်မနုၤ ပပာ်ကဲဒီး ပာ်ဒိၣ်မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤလဲၣ်. 

၁. တၢ်ကဒုကယီၢ်လၢ လံာ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤ လီၢ်လံၤအပူၤန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ် က့ၤအီၤလၢ လံာ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီအပူၤ န့ၣ်လီၤ. ဘူၣ်တၤသၣ်ဆိလၢ ၃ မိၤ. ၂၃း၁၅-၁၆ ပာ်လီၤဝဲန့ၣ် ဘၣ်တၢ်မၤလၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်က့ၤအီၤလၢ ကစၢ်ခရံာ် အတၢ်မၤနၢၤတၢ်သံဒီး ဂဲၤဆၢထၢၣ် သမူထီၣ်က့ၤဝဲ န့ၣ်လီၤ. တၢ်အံၤဝံၤ အသီယဲၢ်ဆံ အလီၢ်ခံဒီး ဟဲကဒီး “ဘူၣ်ယဲၢ်ဆံ” အမုၢ်နံၤ လၢ အဘၣ်တၢ်မၤလၢ ပှဲၤအီၤလၢ သးစီဆှံ ဘၣ်တၢ်ဟ့ၣ်လီၤအီၤဖဲန့ၣ်လီၤ. ဒီး တၢ်တဖၣ်အံၤ မၤအသး လၢ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤန့ၣ်လီၤ.

၂. မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤ ဒုးသ့ၣ်နီၣ်ထီၣ်က့ၤပှၤလၢ ကစၢ်ခရံာ် အတၢ်ဂဲၤထၢၣ်က့ၤလၢ တၢ်သံ (မး ၂၈း၁-၃) န့ၣ်လီၤ. ကစၢ်ခရံာ် ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤဝံၤ အလီၢ်ခံ လီၣ်ဖျါထီၣ်အသးလၢ အပြဲၢ်တဖၣ် လၢ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤန့ၣ်လီၤ. (ယိၤ. ၂ဝး၁၉-၂၆).

၃. သးစီဆှံ ကစၢ်ဟဲလီၤဒုးကဲထီၣ်က့ၤ လံာ်တၢ်အၢၣ်လီၤအီလီၤအသီ အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အဆိ ကတၢၢ် တဖုဖဲ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤန့ၣ်လီၤ. (မၤ. ၂း၁-၄).

 ၄. ဒီးခရံာ် အတၢ်အိၣ်ဖှိၣ်တဖုအံၤ ဘူၣ်ယွၤဘါယွၤတပူၤဃီ ဖဲ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤန့ၣ်လီၤ. (မၤ. ၂ဝးရ, ၁ ကရံၣ်. ၁၆း၂, လီၣ်. ၁း၁၀) တၢ်အိၣ်ဖှိၣ်အပၢ်သးပှၢ် လၢပျၢၤအကျါတဂၤလၢ အမ့ၢ်ဝဲ Clement စံးဝဲ ဖဲ ခ.န. ၁၉၄ ဒ်အံၤ, “အိၣ်ဘှံးနံၤအလီၢ်လံၤ အံၤကဲထီၣ်က့ၤဒၣ် မုၢ်နံၤပတီၢ်မုၢ်လၢ တၢ်ဖံးတၢ်မၤလၢ နီၢ်ခိအဂီၢ်လီၤ.” အဂၤတဂၤ လၢအမ့ၢ်ဝဲ Irenaeus စံးဝဲဒၣ်ဖဲ ခ.န. ၁၇၈ ဒ်အံၤ, “တၢ်ခူသူၣ်ဘၣ်ဃး ကစၢ်ခရံာ်အတၢ်မၤနၢၤတၢ်သံဒီး မူထီၣ်က့ၤန့ၣ် တကြၢးဘၣ်တၢ်မၤလၤကပီၤအီၤလၢ မုၢ်နံၤအဂၤ ဘၣ်, မ့မ့ၢ်ထဲလၢ မုၢ်ခီၣ်ထံးအနံၤဧိၤလၢအမ့ၢ် ကစၢ်ခရံာ် အမုၢ်နံၤန့ၣ်လီၤ.” 

ပှၤမုၢ်နွံနံၤကရၢဖိအတၢ်နာ်အဂၤတဖၣ်  

၁. ပှၤမုၢ်နွံနံၤကရၢဖိတဖၣ် အတၢ်နာ်လၢအလီၤဆီ အဂၤတဘီမ့ၢ်ဝဲဒ် လၢ စီၤမိၤရှ့ အစိၤတၢ်လုၢ် တၢ်ပူၤဖျဲး လၢ တၢ်ဒဲးဘးအတၢ်လုၢ် တနံၣ်တဘျီအသိးန့ၣ်, တချုး လၢ ခရံာ် အတၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ လၢထီၣ်ပှဲၤထီၣ်ဒံးဘၣ်ဝဲန့ၣ်, တၢ်မၤတၢ်ပူၤဖျဲး လၢ တၢ်ဒဲးဘးလၢ တၢ်ပူၤဖျဲး အဟံၣ်စီဆှံ ပူၤအလီၢ် အိၣ်ဝဲ ဒၣ်န့ၣ်လီၤ. (Christ’s investigative work in the heavenly sanctuary). အဝဲအံၤ မ့ၢ်ဒၣ် အဝဲသ့ၣ်ဃုတၢ်ပူၤဖျဲး အကျဲဖဲ အဝဲသ့ၣ်စံးဝဲ ခရံာ်ကဟဲက့ၤကဒါက့ၤ လၢ ၁၈၄၄ နံၣ်ဒီး တဟဲက့ၤ ဘၣ်အဃိ န့ၣ်လီၤ. ကျဲအဂ့ၤကတၢၢ် လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်တခီ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်ဒွး ကမၣ်တၢ်အံၤ မ့ၢ်အၢၣ် လီၤဝဲယိယိဒ် Miller အကစၢ်ဒၣ်ဝဲ အၢၣ်လီၤန့ၣ်ဒီး ကဝံၤကီးလီၤ. ဘၣ်ဆၣ် မၤဆဲးပွါအါ ထီၣ်ဝဲတခီလီၤ. Mrs. White စံးဝဲဒၣ်လၢ ခဲအံၤခရံာ်လဲၤနုာ်ဆူ တၢ်အလီၢ်စီဆှံအပူၤ လၢကမၤကဆှီ ထီၣ်ဝဲအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဟံးန့ၢ်ဝဲ ဒၤနံးယ့လး ၈း၁၄ လၢကမၤစၢၤအတၢ်နာ် ဝဲအံၤအဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်တဲတခီ မ့ၢ်ဒ်အံၤလီၤ. လၢတၢ်မၤပူၤဖျဲး အမုၢ်နံၤ (Day of Atonement) န့ၣ် သွံၣ်လၢအဘၣ် အၢ လၢတၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် ဘၣ်တၢ်လဲၤစိာ်နုာ်အီၤဆူ လီၢ်စီဆှံ အပူၤန့ၣ်လီၤ. (ကွၢ် ၃ မိၤ ၁၆း၁၄-၁၆). သတးဒီး ပှၤမုၢ်နွံနံၤဖိတဖၣ် စံးဝဲလၢတၢ်ဒဲးဘး လၢအမၤဘၣ်အၢသွံၣ်အံၤ ကြၢးဘၣ် တၢ်ထုးကွံာ်အီၤ န့ၣ်လီၤ. ဒီးအဝဲသ့ၣ်နာ်ဝဲလၢ တၢ်မၤဝဲအံၤ ခရံာ်စးထီၣ်မၤတ့ၢ်လံလၢ ၁၈၄၄ လံၤလံၤန့ၣ်လီၤ. လၢတၢ် အလီၢ်စီဆှံ (Heavenly Sanctuary) အပူၤအံၤန့ၣ်, ပှၤဟီၣ်ခိၣ်ဖိခဲလၢာ် အတၢ်အိၣ်မူ အတၢ်ကွဲး နီၣ်ကွဲး ဃါ တဖၣ်အိၣ်ဝဲဒီး ခဲအံၤခရံာ်မၤဟးဂီၤကွံာ် တၢ်ဒဲးဘး အတၢ်ကွဲးနီၣ်ကွဲးဃါ တဖၣ်လၢ အဘၣ်ထွဲဒီး ပှၤလၢ အပျၢ် တ့ၢ်လံ အတၢ်ကမၣ်ဒီး မၤန့ၢ်လံ တၢ်အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤ တဖၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ထွဲဒီး တၢ်ဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ပစံးဆၢအဝဲသ့ၣ်သ့လၢ, ပတၢ်စူၢ်တၢ်နာ် တမံၤအံၤ လၢလံာ်စီဆှံ တတဲဖျါ အီၤ ရှဲရှဲလၢ တၢ်လီၢ်အဂၤစ့ၢ်ကီးဘၣ်န့ၣ် တမ့ၢ်တၢ်လၢ အဘၣ်စ့ၢ်ကီးဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ် လၢ လံာ်ဧ့ၤဘြံၤ ၉း၂၄ တခီစံးဝဲ “အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ, တၢ်လီၢ်စီဆှံ, တၢ်မၤလၢပစု လၢအမ့ၢ်တၢ်နီၢ်နီၢ် အဒိအတဲာ်န့ၣ်, ခရံာ် တလဲၤနုာ်ဘၣ်ဝဲဘၣ်. မ့မ့ၢ်လၢမူခိၣ် အကစၢ်ဒၣ်ဝဲ ဒ်သိးအကအိၣ်ဖျါခဲကနံၣ်အံၤ လၢယွၤအမဲာ်ညါ လၢပဂီၢ်လီၤ.” တၢ်အလီၢ်လၢ ခရံာ်လဲၤနုာ်တခီ မ့ၢ်ဝဲ မူခိၣ် (Heaven) ဒီးတမ့ၢ်ဘၣ် တၢ်အလီၢ်စီဆှံ (Heavenly Sanctuary) န့ၣ်ဘၣ်. ဒီး ခရံာ်လဲၤနုာ်ဆူမူခိၣ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်လၢ ခ.န. ၁၈၄၄ အမဲာ်ညါ ယ့ာ်တ့ၢ်လံန့ၣ်လီၤ.

 ၂. ပှၤမုၢ်နွံနံၤကရၢဖိအတၢ်နာ်လၢ အလီၤဆီအဂၤတမံၤ မ့ၢ်ဝဲ The Scapegoat လၢအဖျါလၢ ၃ မိၤ ၁၆း၈, ၁၀ အဝဲသ့ၣ်အဲၣ်ဒိးစံးဝဲလၢ အမ့ၢ်မုၣ်ကီၤလံၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်, မဲးတဲးလဲး အခီၣ်ထံးတဒုလၢ တၢ်လုၢ်ထီၣ်အီၤလၢ ယွၤအဂီၢ်လၢ တၢ်မၤပူၤဖျဲး အမုၢ်နံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ခရံာ် န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ် ခံဒုတဒုလၢ တၢ်ပျၢ် လီၤအီၤလၢ ပှၢ်မုၢ်ကနၢ လၢဧ့စ့ၤစ့လး (Azazel) အဂီၢ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်မုၣ်ကီၤ လံၢ်လၢ ကြၢး ဘၣ်တၢ်စံၣ်ညီၣ်အီၤ လၢအဒုးအိၣ်ထီၣ် တၢ်ဒဲးဘးခဲလၢာ် လၢဟီၣ်ခိၣ်ချၢအံၤ အဃိ န့ၣ်လီၤ. ဧ့စ့ၤစ့လး ဘၣ်သ့ၣ်သ့ၣ် ကမ့ၢ် မုၣ်ကီၤလံၢ်အမံၤ မ့တမ့ၢ်တၢ်နါမံၤန့ၣ်လီၤ. ဘၣ်ဆၣ် လံာ်စီဆှံ တတဲပှၤလီၤတံၢ်လီၤဆဲးလၢ မဲးတဲးလဲး ခံဒုတဒု အံၤ မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်တမံၤဃီဒီး ဧ့စ့ၤစ့လး ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. ပမ့ၢ်ကွၢ် က့ၤလၢ အဲကလံးလံာ်စီဆှံ အပူၤတခီ အခီပညီဖျါရှဲဒီး လီၤတံၢ်ဒိၣ်တက့ၢ်န့ၣ်လီၤ. လၢပဝဲ ပှၤကညီလံာ်စီဆှံ အတၢ်ကတိၤသူဝဲ ဧ့စ့ၤစ့လး အလီၢ်န့ၣ် ကိၤလၤဝါလံာ်စီဆှံ King James Version သူဝဲ တၢ်ကတိၤ Scapegoat အခီပညီ ပှၤတဂၤလၢ အတူၢ်တၢ်လၢ ပှၤဂၤအတၢ်ကမၣ်အဂီၢ် န့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်န့ၣ်ဒီး အခီပညီ ဖျါရှဲထီၣ်က့ၤလၢ ပဂီၢ်လၢ မဲးတဲးလဲး ခံဒုတဒု လၢလံာ်စီဆှံတတီၤအံၤ အပူၤန့ၣ် လီၣ်ဖျါထီၣ်တၢ်မၤပူၤဖျဲး အတၢ်မၤ Atonement ခံကပၤတခီန့ၣ်လီၤ. အခီၣ်ထံးတဒု ကဲထီၣ် တၢ်လုၢ်လၢ တၢ်ကလဲၤနုာ်ဘၣ်ဆူ တၢ်လီၢ်စီဆှံအဂီၢ်ဒီး အတဒုတခီ ကဲထီၣ်တၢ်လုၢ်လၢ အကဝံ ထီၣ်ယိးထီၣ် ပတၢ်ဒဲးဘး ပတၢ်ကမၣ်တဖၣ် အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. ဒီးပှၤလၢအနုာ်လီၤ ပလီၢ်ဒီးဝံထီၣ်ယိးထီၣ် ပတၢ်ဒဲးဘး ပတၢ်ကမၣ်တဖၣ်န့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ် ကစၢ်ခရံာ်တခီန့ၣ်လီၤ. မ့မ့ၢ်ဒ်သိး ပှၤမုၢ်နွံနံၤဖိတဖၣ် ထုးထီၣ် ဝဲအခီပညီတခီ မုၣ်ကီၤလံၢ် ကဲထီၣ်ပှၤယိးတၢ်ဒဲးဘးလၢ ပဂီၢ်, ဟံးန့ၢ်ကစၢ်ခရံာ်အလီၢ်ဒီး ကဲထီၣ်ပတၢ် အုၣ်က့ၤခီၣ်က့ၤကစၢ်န့ၣ်လီၤ.

၃. ပှၤမုၢ်နွံနံၤကရၢဖိတဖၣ် အတၢ်နာ်အဂၤဒီး တမံၤလၢအလီၤဆီန့ၣ် မ့ၢ်ဝဲတၢ်နာ်လၢ အစံးဝဲ ခရံာ် တပူၤဖျဲး ဒီး တၢ်ဒဲးဘးဘၣ်. အဝဲဟံးန့ၢ်ပှၤကညီအက့ၢ်အဂီၤဒီး ဟံးန့ၢ်ဃုာ်တၢ်ဒဲးဘး အန့ဆၢၣ် လၢအအိၣ်လၢ ပှၤကညီအပူၤန့ၣ်လီၤ. အဝဲမ့ၢ် တမၤဝဲဒ်အံၤဒီး ကဲထီၣ်ဒ် အဒီပုၢ်ဝဲၢ် ပှၤကညီတဖၣ် အသိးတသ့ဘၣ်. အဃိ ဒ်ပှၤကညီ ဟဲလိၣ်ထီၣ်လၢ ပှၤကညီမိၢ်ပၢ် အအိၣ်တခီအသိးန့ၣ်, ခရံာ်ဒိး န့ၢ်စ့ၢ်ကီး မိၢ်ပၢ်အတၢ်လီၤစၢၤ လၢအမ့ၢ်တၢ်ဒဲးဘး အဖိ အန့ဆၢၣ်န့ၣ်လီၤ. (တၢ်နာ်အဝဲအံၤ ဖျါဖဲ ပှၤမုၢ်နွံနံၤဖိ အလံာ်ဟံၣ်ဖိဃီဖိ အတၢ်ဖးလံာ်စီဆှံအပူၤဖဲ ကဘြံးပၤ ၁၁၅ န့ၣ်လီၤ.) (Bible Readings for the Home Circle – Page 115, 1915 Edition.)

ဘၣ်ဆၣ် တၢ်နာ်ဝဲအံၤ ထီဒါက့ၤ ပလံာ်စီဆှံအတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီ ခဲလၢာ်ခဲဆ့န့ၣ်လီၤ. ပကွၢ်က့ၤပလံာ်စီဆှံ ဒီးပထံၣ်ဘၣ်က့ၤ ဒ်လၢလာ်အသိး အံၤန့ၣ်လီၤ.

(၁). ၂ ကရံၣ်. ၅း၂၁, “အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ ပှၤလၢအတသ့ၣ်ညါဘၣ်တၢ်ဒဲးဘးန့ၣ် တၢ်ပာ်က့ၤအီၤလၢ တၢ်ဒဲးဘး လၢပဂီၢ်, ဒ်သိး ပကကဲလၢ ယွၤအတၢ်တီတၢ်လိၤအပူၤလီၤ.” 

(၂). ၁ ပ့း. ၂း၂၂, “အဝဲဒၣ်တမၤဘၣ် တၢ်ဒဲးဘးဘၣ်, ဒီး တၢ်တထံၣ်န့ၢ်ဘၣ် တၢ်လီတၢ်ဝ့ၤလၢ အထး ခိၣ်ဘၣ်.”

(၃). ၁ ယိၤ. ၃း၅, “ဒီး သုသ့ၣ်ညါလၢ အဝဲဒၣ်အိၣ်ဖျါတ့ၢ်ဝဲ, ဒ်သိး အကမၤပူၤဖျဲး ပတၢ်ဒဲးဘး, ဒီးတၢ်ဒဲး ဘးတအိၣ်ဘၣ်လၢ အဝဲဒၣ်အပူၤဘၣ်.”

(၄). ဧ့ၤဘြံၤ ရး၂၆, “အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ ပအိၣ်ဒီး ပှၤလုၢ်တၢ်အခိၣ် ဒ်န့ၣ်သိးတဂၤအလီၢ်အိၣ်, ပှၤလၢ အစီအဆှံ, ပှၤလၢအတၢ်အၢတၢ်သီတအိၣ်, ပှၤလၢအတဘၣ်အၢဘၣ်သီဘၣ်, ပှၤလၢအအိၣ်လီၤ ဖးဒီး ပှၤတၢ်ဒဲးဘးဖိ, ဒီးကဲထီၣ် ထီန့ၢ်မူခိၣ်တဖၣ်လီၤ.”

 ပှၤမုၢ်နွံနံၤဖိအတၢ်နာ်လၢ အလီၤဆီအဂၤကဒီး တမံၤမ့ၢ်ဝဲ တၢ်နာ်လၢအစံးဝဲ, ပှၤသံတဖၣ်အသး သမူ န့ၣ် မံဝဲဒီး တသ့ၣ်ညါလၢၤတၢ်နီတမံၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. (Their belief in the sleep of the soul after death.) အဝဲသ့ၣ်စံးဝဲလၢ ပှၤလၢအသံတဂၤ အသးသမူန့ၣ် အိၣ်ဘှ့ၣ်အိၣ်ဘှီၣ်ကွံာ် ဝဲ, တဟူးတဂဲၤ လၢၤဘၣ်ဒီး တသ့ၣ်ညါတၢ်နီတမံၤ လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. (The state of the dead is said to be one of silence, inactivity and entire unconsciousness.) လံာ်စီဆှံ အဆၢလၢ အဝဲသ့ၣ်ဟံးန့ၢ်ဝဲ ဘၣ်ထွဲ တၢ်နာ်အံၤန့ၣ် မ့ၢ်ဒၣ်ထဲလၢ လံာ်စီဆှံ အလီၢ်လံၤ တကတြူၢ် အပူၤန့ၣ်လီၤ. (ကွၢ် စံး. ၁၄၆း၄, စံၣ်တဲၤ. ၉း၅, ၆, ၁၀ ဒီး ဒၤနံၤ. ၁၂း၂).

 တၢ်နာ်ဝဲအံၤစ့ၢ်ကီး ထီဒါပလံာ်စီဆှံ အသီတကတြူၢ် အတၢ်မ့ၢ်တၢ်တီခဲလၢာ် ခဲဆ့န့ၣ်လီၤ. ပကွၢ် က့ၤ လၢ လံာ်စီဆှံအသီတကတြူၢ် အပူၤဒီး ပထံၣ်ဒ်လၢလာ်အံၤလီၤ.

(၁). လူၤ. ၁၆း၂၂-၂၅, ပှၤထူးပှၤတီၤတဂၤဒီး စီၤလါစရူးခံဂၤ သံဝံၤအလီၢ်ခံ အသးသမူန့ၣ် သ့ၣ်ညါဒံး တၢ်ခဲလၢာ်ခဲဆ့ န့ၣ်လီၤ. 

(၂). လူၤ. ၂၃း၄၂, ဒီးယ့ၣ်ရှူးစံးဘၣ်အီၤ, ယစံးဘၣ်နၤတီတီအံၤ, ခဲမုၢ်ဆါအံၤ, နကအိၣ်ဒီးယၤလၢ ပၤရဒံစူးအပူၤလီၤ. အခီပညီ တၢ်ဘျၣ် တဂၤအံၤ အနီၢ်ခိသံဘၣ်ဆၣ် သးသမူန့ၣ် ကမူဝဲဒၣ် န့ၣ်လီၤ.

(၃). ဖံ. ၁း၂၁, အဂ့ၢ်ဒ်အံၤ လၢယဂီၢ်ယမူန့ၣ် မ့ၢ်ခရံာ်ဒီး ယသံန့ၣ် မ့ၢ်တၢ်ဘျုး လီၤ. လၢ စီၤပီလူး အဂီၢ်န့ၣ် အဝဲမ့ၢ်မူဒီး မ့ၢ်ဒၣ်လၢခရံာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. မ့ၢ်သံဒီး မ့ၢ်ဒၣ်တၢ်ဘျုး တၢ်ဖှိၣ်လၢ အဝဲကန့ၢ် ဘၣ်တၢ်မူ အထူအယိာ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

(၄). လီၣ်ဖျါ ၆း၉-၁၁, ပာ်ဖျါထီၣ်ဝဲ မၤထူရၤလၢအသံတ့ၢ်လံအသးတဖၣ် ကိးထီၣ်ဝဲလၢ အကလုၢ် ဖးဒိၣ်ဆူ ယွၤအအိၣ် တၢ်ဟ့ၣ်ကၣ် ပှၤလၢအမၤသံအဝဲသ့ၣ်အဂီၢ်န့ၣ်လီၤ. 

(၅). ၁ ပ့း ၃း၁၉ ဒီး ၄း၆, ကစၢ်ခရံာ်ဖဲအသံဝံၤဒီး တချုး ဂဲၤထၢၣ်သမူထီၣ်က့ၤအဘၢၣ်စၢၤ န့ၣ် လဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ်လၢ သးတဖၣ်အိၣ်လၢ ဃိာ်ပူၤ အဂ့ၢ်အံၤန့ၣ် ပာ်ဖျါ လီၤတံၢ်ဝဲလၢ ပှၤလၢအ သံဝံၤတ့ၢ်လံ အသးသမူတဖၣ်န့ၣ် မူဒီး ဟူးဂဲၤဝဲဒံးအဃိဒီး အဝဲလဲၤစံၣ်တဲၤတဲလီၤတၢ် န့ၣ်လီၤ.

 သတးဒီး အဝဲသ့ၣ် အတၢ်အၢၣ်လီၤလၢ အထုးထီၣ်ကမၣ် လံာ်စီဆှံ အခီပညီတဖၣ် လၢအပူၤကွံာ် အဆၢကတီၢ်အံၤ ကဲထီၣ်ပှၤဂၤ အတၢ်နာ်န့ၢ်အီၤ စှၤလီၤစှၤလီၤ ဝဲန့ၣ်လီၤ. ပပာ်ဖျါ တ့ၢ်လံလၢ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်ဒွး နံၤမုၢ်သီလၢ ခရံာ်ကဟဲက့ၤကဒါက့ၤ အဂ့ၢ်န့ၣ် လၢအပူၤကွံာ် ကမၣ်လံ ခံဘျီ လံန့ၣ်လီၤ. လၢအပူၤကွံာ် အဝဲသ့ၣ်လဲလိာ်က့ၤ ဝဲ ဆၢကတီၢ်ဝဲအံၤဖဲအဝဲသ့ၣ် သ့ၣ်ညါက့ၤလၢ လံာ်စီဆှံ အမုၢ်အိၣ်ဘှံးနံၤ စးထီၣ်အသးလၢ မုၢ်လီၤနုာ်ဝံၤအလီၢ်ခံ န့ၣ်လီၤ. တၢ်အကတီၢ်အိၣ်ဝဲ တဘျီ လၢ အဝဲသ့ၣ် ပာ်လီၤတၢ်သိၣ်တၢ်သီလၢ အကရၢဖိတဖၣ် ကဘၣ်အီၣ်ထဲ တၢ်ဒိးတၢ်လၣ် ဧိၤန့ၣ်လီၤ. ဒ်န့ၣ်အသိး အကတီၢ်အိၣ်ဝဲတဘျီ လၢ အဝဲသ့ၣ် ကတိၤဟးဂီၤ တၢ်ဘူၣ်တၢ်ဘါ အတၢ်ကရၢ ကရိအဂၤတဖၣ် ဒီး တၢ်ဟ့ၣ်တၢ်ဖးလၢ ထံဂ့ၢ်ကီၢ်ဂ့ၢ် ဒ်အမ့ၢ် “တၢ်ဒူတၢ်ဃိၤ အပနီၣ်တဖၣ်” Marks of the Beast န့ၣ်လီၤ. ဒီး အကတီၢ်အိၣ်ဝဲတဘျီ စ့ၢ်ကီးလၢ အဝဲသ့ၣ် တပျဲ အဖိအလံၤတဖၣ် လဲၤထီၣ်မၤလိတၢ်လၢ ထံကီၢ်ပဒိၣ် ကၠိ တဖၣ်ဘၣ်ဒီး စံးဝဲလၢ ကၠိတဖၣ်အံၤ ကမၤဘၣ် အၢအဖိအလံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်သ့ၣ်တဖၣ်အံၤ လၢဆၢကတီၢ်ခဲအံၤ အဝဲသ့ၣ်တကျဲးစၢး ဟံးဃာ်ဝဲ လၢၤဘၣ်န့ၣ်လီၤ. အဝဲသ့ၣ် အတၢ်စံးဆၢ တခီစံးဝဲလၢ ကစၢ်ယွၤမၤကွၢ် အဝဲသ့ၣ် အတၢ်နာ်ခီဖျိ အဝဲသ့ၣ် အတၢ်သးဟးဂီၤလၢ တၢ်ဂ့ၢ် တဖၣ်အံၤန့ၣ်လီၤ. တၢ်စံးဆၢဒ်အံၤ တတုၤ လီၤတီၤလီၤ ကဲၣ်ဆိးဘၣ်န့ၣ်လီၤ.

 ပမ့ၢ်ခံကွၢ်စီၤကွၢ်က့ၤ တၢ်ခဲလၢာ်ဒီး, ပထံၣ်သ့ၣ်ညါဘၣ်လၢ အဝဲသ့ၣ်အတၢ်စူၢ်တၢ်နာ်တဖၣ် အံၤ မ့ၢ်ဒၣ်အတၢ်ထိၣ်တၢ်ဒှးဒီး အတၢ်တယာ်ကမၣ် သ့ၣ်တဖၣ်န့ၣ်လီၤ. လံာ်စီဆှံ အသီတကတြူၢ်အတၢ် ဆီၣ်ထှဲ ဒီး အတၢ်အုၣ်အသး လီၤတံၢ်လီၤဆဲး တအိၣ်ဘၣ်န့ၣ်လီၤ. သတးဒီး ပပာ်အဝဲသ့ၣ်ဒ် ပှၤစူၢ် ကမၣ်နာ်ကမၣ်တၢ်, ပှၤမၤလီၤဖးတၢ်သ့ဝဲဒၣ်န့ၣ်လီၤ. ပတဲအဝဲသ့ၣ်ဒ်အံၤနာ်က့ အဝဲသ့ၣ် အသးတဘၣ် တံာ်တာ်ဘၣ်. မ့ၢ်အဂ့ၢ်ဒ်လဲၣ်န့ၣ် အဝဲသ့ၣ်တခီ ပာ်ဒၣ်ပဝဲခရံာ်ဖိ Denominations ခဲလၢာ်လၢအမ့ၢ် “ဘၤဘူလိၣ်ဖးဒိၣ် ပှၤဃဲသဲမုၣ် The Whore of Babylon” န့ၣ်လီၤ.

 ဟံးန့ၢ်အီၤလၢ “တၢ်ဘါကရူၢ်ဖိတဖၣ်အဂ့ၢ်” လၢ ပှၤကညီဘျၢထံခဝ့ရှၢၣ် ယွၤဂ့ၢ်ပီညါဝဲၤကျိၤ ကွဲးထုးထီၣ်ဝဲန့ၣ်လီၤ.